สมมุติฐานที่ผิดเกี่ยวกับคุณค่าของการมีทางเลือก

สิ่งหนึ่งที่ผู้ใหญ่เรียนรู้เมื่อโตขึ้นคือ เรื่องที่ผู้ใหญ่เล่าตอนเราเด็กๆ ไม่จริงเสียเยอะ ราหูไม่ใช่คนมาอมพระจันทร์และพระอาทิตย์ นอนดึกไม่มีผีมาหลอก ทำของตัวเองเสียหายไม่มีตำรวจมาจับ เมื่อโตขึ้นเรารู้ว่าราหูก็คือโลก ผีก็ไม่มี และตำรวจก็ไม่มีด้วยซ้ำไป :P

ดังนั้นสิ่งที่ผู้ใหญ่ทุกคนควรทำคือทบทวนเรื่องที่ถูกหลอกมาในตอนเด็ก สมมติฐานทุกเรื่องที่พ่อแม่และผู้ใหญ่ในวัยเด็กของเรา ไม่มีโอกาสได้เฉลยให้เราฟัง

สิ่งหนึ่งที่เราถูกผู้ใหญ่ในบ้านเมืองหลอกคือ อเมริกันคือสุดยอด คือปลายทางในการพัฒนาประเทศของเรา เราจึงรับวิธีคิดแบบอเมริกันไว้ครึ่งหัว จนถึงทุกวันนี้ จนมองภาพไปอย่างอื่นไม่ออก อย่างอุดมการณ์สูงสุดของอเมริกันคือการมีทางเลือก น่าแปลกไหมว่าคนไทยก็เชื่อตามนั้นไปแล้ว อย่างมองเป็นอย่างอื่น คือการไม่มีทางเลือก หรือมีทางเลือกน้อย หรือให้คนอื่นเลือก ไม่ออกเลยว่ามันดีอย่างไร ใช่ไหม?

ซีน่า ไอแยการ์ ชาวอเมริกันทำงานวิจัยเกี่ยวกับเรื่อง "ทางเลือก" ทำให้เราเห็นว่าวิธีคิดแบบตะวันตก และตะวันออก นั้นแตกต่างไปอย่างมีเหตุผล และมีความเป็นมาที่เหมาะสม ทั้งชี้ให้เห็นด้วยงานวิจัยอย่างปฏิเสธไม่ได้เลยว่า ทางเลือกไม่ได้มากับความสุขเสมอไป การฝากทางเลือกไว้ที่สังคมและผู้ใหญ่ตามแบบตะวันออก ก็มีความเหมาะสมของมัน

เป็น TED Talks ที่น่าสนใจมากๆ เหมาะสำหรับคนที่เชื่อมั่นในหนทางตะวันตก ลองฟังฝรั่งดูบ้างจะได้มองเห็นว่านักวิชาการฝรั่งมักจะชอบวิถีชีวิตแบบตะวันออก ขณะที่ตรงข้ามนักวิชาการไทยบางคนจะชอบวิถีชีวิตแบบตะวันตก


Sheena Iyengar on the art of choosing